PROGRAM PRACY OŚRODKA REHABILITACYJNO-EDUKACYJNO-WYCHOWAWCZEGO W KIELCACH UL. CHĘCIŃSKA 23

1. Ośrodek przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim z dysfunkcją narządu ruchu.
2. Wykaz schorzeń dzieci upośledzonych umysłowo z dysfunkcją narządów ruchu objętych programem kompleksowej rehabilitacji, edukacji i rewalidacji na terenie OREW:
   1. mózgowe porażenie dziecięce- niedowład spastyczny z przewagą kończyn dolnych, jedno, dwu, trzy, czterokończynowe
      • postać lekka
      • umiarkowana
      • ciężka
   2. mózgowe porażenie dziecięce – niedowład połowiczy kurczowy spastyczny z przewagą kończyn górnych:
      • obustronny
      • jednostronny
      • jednokończynowy
   3. mózgowe porażenie dziecięce- postać mieszana
   4. mózgowe porażenie dziecięce- postać móżdżkowa i pozapiramidowa
   5. mózgowe porażenie dziecięce – postać wiotka
   6. wodogłowie
   7. upośledzenie umysłowe
      • umiarkowane
      • znaczne
      • głębokie
   8. Zespół Downa
   9. płaskostopie i inne wady kończyn dolnych
   10. Zespół Beckwitha Wiedermana
   11. Zespół „ Kociego Krzyku”
   12. globalne opóźnienie psychoruchowe
   13. wady wrodzone rdzenia kręgowego, przepukliny mózgowo-rdzeniowe, przepukliny oponowo-rdzeniowe
   14. nadpobudliwość psychoruchowa
   15. zespoły zaburzeń zachowania
   16. choroba Reynaulda
   17. skrzywienie kręgosłupa (I, II, III)
   18. wady i deformacje kostne klatki piersiowej
   19. dystrofie mięśniowe
   20. rdzeniowe zaniki mięsni
   21. schorzenia wynikające z urazów czaszki
   22. schorzenia wynikające z urazów rdzenia kręgowego
   23. schorzenia wynikające z urazów nerwów obwodowych
   24. stany po operacjach guzów mózgu i rdzenia kręgowego
   25. stany po operacjach kości
   26. dysplazje stawów biodrowych
   27. dysfunkcje wynikające z przewlekłych zaburzeń metabolicznych
   28. dysfunkcje wynikające ze schorzeń pozapiramidowych
   29. inne schorzenia będące następstwem uszkodzeń mózgu, opóźnionego rozwoju psychofizycznego
3. Cel główny: kompleksowa, wielodyscyplinarna rehabilitacyjno-terapeutyczno-edukacyjno-rewalidacyjna pomoc niesiona przez nauczycieli-terapeutów i specjalistów oraz całodzienna opieka świadczona w odpowiednich warunkach i dostosowana do potrzeb psychofizycznych wychowanków.
4. Poniższe cele zostały szczegółowo rozwinięte w Dydaktycznym, Wychowawczym, i Profilaktycznym Programie OREW.
5. Dobór celów szczegółowych do zadań i metod pracy realizowanych w OREW

1. Formy pracy: zbiorowa (podział na grupy edukacyjno-terapeutyczne oraz zespoły wychowawczo-rewalidacyjne) oraz indywidualna.
2. Powyższe cele (zaprezentowane w punkcie 4) są szczegółowo realizowane przez Zespół Terapeutyczny OREW, w skład którego wchodzą wychowawcy, nauczyciele- terapeuci, lekarz neurolog, lekarz rehabilitacji, psycholog, logopeda, pedagog oraz terapeuta zajęciowy. Na podstawie wczesnej wielospecjalistycznej diagnozy i orzeczenia z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz we współpracy z rodzicami opracowany jest roczny indywidualny program pracy z wychowankiem (IPET) dostosowany do jego możliwości i potrzeb. Zespół terapeutyczny dokonuje ewaluacji i modyfikacji programów raz na kwartał, ponawia diagnozę funkcjonalną, ocenia efekty prowadzonej terapii i dynamikę zmian w rozwoju psychofizycznym i społecznym dziecka. Indywidualny program rehabilitacyjno-terapeutyczny składa się z programu rehabilitacji, terapii pedagogicznej, terapii logopedycznej oraz terapii psychologicznej.
3. Zarys programu rehabilitacji i fizjoterapii w OREW
   1. Cel główny: poprawa motoryki dużej i małej
   2. Metody: NDT- Bobath, PNF, nauczanie kierowane
   3. Program rehabilitacji obejmuje:
      • Kinezyterapia miejscowa
        • ćwiczenia bierne
        • ćwiczenia czynno-bierne i wspomagane
        • ćwiczenia czynne: kształtujące poszczególne sprawności, postawę ciała, rozluźniające, czynności życia codziennego
        • ćwiczenia czynne w obciążeniu
        • ćwiczenia czynne z oporem
        • ćwiczenia izometryczne
        • wyciągi
        • ćwiczenia oddechowe
        • ćwiczenia specjalne
        • pionizacja i nauka poruszania się
      • Kinezyterapia ogólna- ćwiczenia ogólnosprawniające
        • zabiegi z zakresu fizykoterapii
      • Światłolecznictwo
        • laseroterapia
        • leczenie z użyciem światła spolaryzowanego
        • promieniowanie podczerwone
      • Elektrolecznictwo
        • galwanizacja
        • jonoforeza
        • prądy diadynamiczne
        • elektrostymulacja
        • prądy interferencyjne
      • Magnetoterapia
      • Ciepłolecznictwo- termo żele
      • hydroterapia
        • Masaż podwodny
        • Masaż wirowy
      • masaż
        • Klasyczny częściowy i całkowity
        • Wibracyjny
      • hipoterapia 
        Jako jedna z form rehabilitacji wieloprofilowej. Uniwersalność tej metody polega na jednoczesnym oddziaływaniu ruchowym, sensorycznym, psychicznym i społecznym poprzez:
        • Kodowanie w mózgu prawidłowego wzorca ruchu miednicy podczas chodu
        • Normalizację napięcia mięśniowego
        • Doskonalenie równowagi, koordynacji, orientacji w przestrzeni, rozwijanie schematu własnego ciała, budowanie poczucia rytmu
        • Stymulację i normalizację czucia powierzchniowego
        • Zmniejszenie zaburzeń emocjonalnych
        • Rozwijanie pozytywnych kontaktów społecznych
          Do hipoterapii dziecko kwalifikowane jest przez lekarza neurologa i lekarza rehabilitacji.
4. Zarys programu terapii pedagogicznej w OREW
   1. Cel główny: stworzenie możliwości wszechstronnego rozwoju psychomotorycznego dziecka z wykorzystaniem jego potencjalnych zdolności
   2. Sfery objęte działaniami terapeutycznymi:
      • sfera emocjonalno-społeczna
      • sfera poznawcza
      • sfera ruchowa
        Realizacja celów szczegółowych powiązaniu z rozwijanymi umiejętnościami u dziecka

        Cele szczegółowe	Rozwijane umiejętności- dziecko samodzielnie lub  pomocą:
        Kształtowanie i doskonalenie czynności samoobsługowych	- spożywa posiłki - zachowuje bezpieczeństwo podczas spożywania posiłków - posługuje się łyżką - myje ręce i twarz - ubiera się i rozbiera - dobiera odzież do warunków pogodowych - sygnalizuje potrzeby fizjologiczne
        Wdrażanie do nawiązywania kontaktów społeczno-emocjonalnych	- rozpoznaje, identyfikuje wybrane emocje - nawiązuje kontakt z drugą osobą
        Pobudzanie i rozwijanie zmysłów	- odznacza się wrażliwością zmysłową
        Rozwijanie percepcji i pamięci wzrokowej	- porównuje przedmioty - grupuje przedmioty - spostrzega globalnie - liczy na konkretach
        Rozwijanie percepcji, pamięci słuchowej i koordynacji słuchowo-ruchowej	- rozróżnia dźwięki ze swojego otoczenia - dłużej koncentruje się na sygnałach słuchowych
        Kształtowanie orientacji przestrzennej	- podejmuje próby kontroli nad własnymi ruchami - rozumie pojęcia przestrzenne
        Wspomaganie i rozwijanie motoryki dużej i małej	- rozpoznaje elementy własnego ciała - jest bardziej sprawny ruchowo - jest bardziej rozluźniony - manipuluje przedmiotami - ma sprawniejsze ręce
        Rozwój mowy i myślenia	- komunikuje się w sposób werbalny lub pozawerbalny - nazywa przedmioty z najbliższego otoczenia - wykazuje umiejętność prostego wnioskowania - wypowiada się w sposób spontaniczny

   3. Metody i techniki:
      • metoda stymulacji polisensorycznej według pór roku
      • programy aktywności Knillów
      • Ruch Rozwijający w. Sherbourne
      • metoda Dobrego Startu
      • kinezjologia edukacyjna
      • metoda malowania dziesięcioma palcami
      • techniki plastyczne
      • techniki relaksacyjne
      • inne metody oparte na słowie, obserwacji i praktycznym działaniu
   4. Etapy pracy:
      • diagnostyczna obserwacja dziecka
      • zapoznanie się z dokumentacją medyczną
      • rozmowa z rodzicem na temat zachowań dziecka
      • określenie celów terapii
      • zaplanowanie i wdrożenie terapii
      • weryfikacja i ewaluacja celów terapeutycznych
      • udział w sporządzaniu IPETów
      • tworzenie miesięcznych, półrocznych i rocznych rozkładów materiałów w ramach realizacji działań edukacyjnowychowawczych oraz rewalidacyjnych
5. Zarys programu terapii logopedycznej w OREW
   1. Cel główny: rozwijanie kompetencji komunikacyjnej w zakresie komunikacji werbalnej i alternatywnej, wychowanie językowe
   2. Sfery objęte działaniami terapeutycznymi:
      • sfera społeczno-emocjonalna
      • sfera poznawcza
      • sfera motoryczna (usprawnianie motoryki małej)
        Realizacja celów szczegółowych w powiązaniu z potencjalnymi umiejętnościami dziecka

        Cele szczegółowe	Potencjalne umiejętności dziecka. Dziecko:
        Przywracanie mowy, która się nie wykształciła	- rozumie znaczenie przedmiotów i zjawisk ze swojego otoczenia - komunikuje się gestem i mimiką - poddaje się biernym i czynnym ćwiczeniom artykulacyjnym  - podejmuje próby samodzielnej komunikacji
        Wyrównywanie opóźnień mowy	- podejmuje komunikację spontaniczną - poddaje się ćwiczeniom artykulacyjnym - poszerza swój słownik czynny i bierny
        Likwidowanie przyczyn i skutków pierwotnych oraz wtórnych , do których zalicza się zarówno pedagogiczne, jak i psychologiczne podłoże zaburzeń mowy	- ma lepszą koordynację wzrokowo-ruchowo – słuchową - dokonuje klasyfikacji przedmiotów na materiale tematycznym -wyodrębnia elementy wspólne i różnicujące  na ilustracjach - słuchowo rozróżnia znaczenia wyrazów o podobnym brzmieniu - ma lepszą pamięć mechaniczną, symultaniczną i sekwencyjną  - porządkuje świat od strony lewej do prawej ( w zapisie)
        Nauka komunikacji pozawerbalnej	- posługuje się gestami i mimiką podczas wydawania komunikatu - posługuje się komunikatorami - pokazuje wyuczone piktogramy - stosuje wyuczone gesty Makatona
        Wyrabianie sprawności językowej, budowanie kompetencji językowej	- swobodnie uczestniczy w rozmowie - inicjuje i kończy kontakt interpersonalny - opisuje ilustrację - opowiada historię na dowolny temat - powtarza zasłyszane zdanie lub frazę z odpowiednią intonacją - wypowiada się wyrazami lub zdaniami - czyta lub podejmuje takie próby - pisze lub podejmuje takie próby  - liczy na konkretach
        Usprawnianie toru oddechowego	- potrafi więcej wyrazów wypowiedzieć na wydechu - podejmuje próby wydłużania swoich wypowiedzi - recytuje wiersze
        Dbałość o wyrazistość mowy	- ma sprawniejszy aparat artykulacyjny (motorykę ust i języka) - połyka ślinę podczas mówienia i jedzenia - zamyka i otwiera usta stosownie do sytuacji społecznej i komunikacyjnej (mniej ślini się) - sprawniej je - właściwie odtwarza brzmienie wywoływanych głosek (najpierw w izolacji, potem sylabach, wyrazach i zdaniach)
        Rozwijanie kompetencji społecznej	- inicjuje, podtrzymuje i kończy kontakt - używa zwrotów grzecznościowych  - wyraża w sposób werbalny swoje emocje

   3. Metody i techniki:
      • systemowa terapia językowa
      • psychostymulacyjna metoda rozwoju mowy i myślenia
      • ćwiczenia artykulacyjne
      • ćwiczenia oddechowofonacyjne
      • uwrażliwianie słuchowe
      • nauka czytania „Kocham czytać” J. Cieszyńskiej
      • metoda 18 struktur wyrazowych
      • piktogramy
      • Makaton
      • komunikatory
      • ćwiczenia grafomotoryczne wg Tymichowej
      • program rozwoju percepcji wzrokowej wg Frostig
      • masaże logopedyczne
   4. Etapy pracy:
      • wywiad z rodzicami
      • zapoznanie się z dokumentacją dziecka
      • przeprowadzenie diagnozy logopedycznej
      • sformułowanie celów terapii
      • realizacja programu terapeutycznego
      • ewaluacja efektów terapii
      • omawianie wyników badań i pracy z rodzicami –instruktaż
      • udzielanie wskazówek wychowawcom do ćwiczeń w zakresie korekcji mowy
      • kierowanie dzieci na badania foniatryczne i ortodontyczne, audiologiczne
6. Zarys programu terapii psychologicznej w OREW
   1. Cel główny: poprawa funkcjonowania dziecka w zakresie sfery percepcyjno-motorycznej oraz emocjonalno-społecznej. Dostarczanie podopiecznemu doświadczeń dostosowanych do jego możliwości i potrzeb rozwojowych
   2. Realizacja celów szczegółowych w powiązaniu z potencjalnymi umiejętnościami dziecka

      Cele szczegółowe	Umiejętności  Dziecko:
      Rozwijanie koncentracji	- słucha poleceń - wydłuża czas pracy podczas wykonywania ćwiczeń - spokojnie wysłuchuje czytaną bajkę, opowiadanie - spokojnie maluje, rysuje, lepi
      Rozwijanie funkcji percepcyjno-motorycznych	- dokonuje klasyfikacji przedmiotów - dokonuje uogólnień i różnicuje elementy zbioru - dokonuje analizy i syntezy na materiale tematycznym - buduje wieże z klocków - dobiera elementy i figury do kształtu - podejmuje ćwiczenia grafomotoryczne - zamalowuje kontury obrazków - podejmuje próby posługiwania się nożyczkami  - ma wypracowany właściwy chwyt do manipulowania przedmiotami
      Prowokowanie dziecka do podjęcia własnej aktywności	- rozpoznaje smaki - rozpoznaje kolory - doświadcza istnienia własnego ciała - nawiązuje i kończy kontakt - inicjuje zabawę
      Rozwijanie umiejętności wyrażania własnych emocji	- panuje nad negatywnymi przejawami emocji - swobodnie wyraża pozytywne uczucia  - chętniej poddaje się ćwiczeniom i terapiom
      Rozwijanie empatii	- gestem lub słowem okazuje pozytywne uczucia  - niesie pomoc innym dzieciom
      Bogacenie zasobu słownictwa	- bierze udział w zabawach spontanicznych i kierowanych  - słucha bajek
      Nauka komunikacji werbalnej i niewerbalnej	- wykorzystuje gesty Makatona - stosuje piktogramy  - posługuje się komunikatorami

   3. Metody i techniki:
      • stymulacja polisensoryczna kształcenie umiejętności rozpoznawania smaków i zapachów
      • stymulacja systemu dotykowego
      • doskonalenie czucia głębokiego dłoni, różnicującego i powierzchniowego
      • stymulacja poznawcza
      • ćwiczenia w zakresie świadomości ciała
      • stymulacja rozwoju mowy
      • ćwiczenia grafomotoryczne
      • biblioterapia
      • muzykoterapia
      • arteterapia
      • zabawy relaksacyjnoodprężające
      • malowanie 10 palcami
      • kinezjologia edukacyjna
      • Ruch Rozwijający w. Sherbourne
      • metoda Dobrego Startu
   4. Etapy pracy:
      • przeprowadzenie diagnozy psychologicznej
      • kwalifikacja dziecka do grupy terapeutycznej
      • realizowanie programu terapii indywidualnej
      • przeprowadzanie wywiadu klinicznego z rodzicami
      • opracowanie opinii psychologicznej na temat stopnia upośledzenia i potencjalnych możliwości dziecka
      • omówienie wyników badań i terapii z rodzicami i innymi terapeutami
      • ewaluacja programu
7. Założenia współpracy z rodzicami
   Nawiązując współpracę z rodzicami (prawnymi opiekunami) zmierzamy do ujednolicenia oddziaływań rehabilitacyjno-wychowawczych domu i placówki w celu ułatwienia dziecku pokonywania trudności spowodowanych niepełnosprawnością i umożliwienia mu osiągnięcia dostępnego poziomu rozwoju.
   Działania te zmierzają do:
   • uzyskiwania przez dziecko od rodziców informacji o upodobaniach oraz preferowanych przez dziecko formach aktywności
   • dostarczania rodzicom niezbędnej wiedzy oraz uwrażliwienie ich na potrzeby i możliwości dziecka
   • informowania rodziców o stosowanych metodach pracy oraz podejmowanych działaniach rehabilitacyjnych, wychowawczych, terapeutycznych, rewalidacyjnych i opiekuńczych względem dziecka
   • informowania na bieżąco o przebiegu rozwoju dziecka, jego osiągnięciach, podejmowanych próbach, trudnościach i niepowodzeniach
   • wspólnego ustalania z rodzicami kierunku i zakresu zadań realizowanych w Ośrodku i domu
   • wspierania rodziców i poszczególnych członków rodziny w sytuacjach kryzysowych.