PROGRAM PRACY OŚRODKA REHABILITACYJNO-EDUKACYJNO-WYCHOWAWCZEGO W KIELCACH UL. CHĘCIŃSKA 23
- Ośrodek przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim z dysfunkcją narządu ruchu.
- Wykaz schorzeń dzieci upośledzonych umysłowo z dysfunkcją narządów ruchu objętych programem kompleksowej rehabilitacji, edukacji i rewalidacji na terenie OREW:
- mózgowe porażenie dziecięce- niedowład spastyczny z przewagą kończyn dolnych, jedno, dwu, trzy, czterokończynowe
- postać lekka
- umiarkowana
- ciężka
- mózgowe porażenie dziecięce – niedowład połowiczy kurczowy spastyczny z przewagą kończyn górnych:
- obustronny
- jednostronny
- jednokończynowy
- mózgowe porażenie dziecięce- postać mieszana
- mózgowe porażenie dziecięce- postać móżdżkowa i pozapiramidowa
- mózgowe porażenie dziecięce – postać wiotka
- wodogłowie
- upośledzenie umysłowe
- umiarkowane
- znaczne
- głębokie
- Zespół Downa
- płaskostopie i inne wady kończyn dolnych
- Zespół Beckwitha Wiedermana
- Zespół „ Kociego Krzyku”
- globalne opóźnienie psychoruchowe
- wady wrodzone rdzenia kręgowego, przepukliny mózgowo-rdzeniowe, przepukliny oponowo-rdzeniowe
- nadpobudliwość psychoruchowa
- zespoły zaburzeń zachowania
- choroba Reynaulda
- skrzywienie kręgosłupa (I, II, III)
- wady i deformacje kostne klatki piersiowej
- dystrofie mięśniowe
- rdzeniowe zaniki mięsni
- schorzenia wynikające z urazów czaszki
- schorzenia wynikające z urazów rdzenia kręgowego
- schorzenia wynikające z urazów nerwów obwodowych
- stany po operacjach guzów mózgu i rdzenia kręgowego
- stany po operacjach kości
- dysplazje stawów biodrowych
- dysfunkcje wynikające z przewlekłych zaburzeń metabolicznych
- dysfunkcje wynikające ze schorzeń pozapiramidowych
- inne schorzenia będące następstwem uszkodzeń mózgu, opóźnionego rozwoju psychofizycznego
- mózgowe porażenie dziecięce- niedowład spastyczny z przewagą kończyn dolnych, jedno, dwu, trzy, czterokończynowe
- Cel główny: kompleksowa, wielodyscyplinarna rehabilitacyjno-terapeutyczno-edukacyjno-rewalidacyjna pomoc niesiona przez nauczycieli-terapeutów i specjalistów oraz całodzienna opieka świadczona w odpowiednich warunkach i dostosowana do potrzeb psychofizycznych wychowanków.
- Poniższe cele zostały szczegółowo rozwinięte w Dydaktycznym, Wychowawczym, i Profilaktycznym Programie OREW.
- Dobór celów szczegółowych do zadań i metod pracy realizowanych w OREW
Cele szczegółowe | Zadania | Metody i techniki pracy |
---|---|---|
Poprawa rozwoju psychoruchowego dziecka | - wielodyscyplinarne kompleksowe działania diagnostyczne dokonane przez zespół terapeutyczny - ujednolicenie testów diagnostycznych i dopasowanie narzędzi diagnostycznych do możliwości psychofizycznych wychowanków - opracowanie indywidualnych programów terapeutycznych - wczesne wspomaganie rozwoju oraz wczesna interwencja terapeutyczna dzieci od 3 do 7 roku życia - prowadzenie zajęć edukacyjno-terapeutycznych dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym - prowadzenie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim - nauka somatognozji - wyrabianie orientacji przestrzennej |
- metoda stymulacji polisensorycznej według pór roku - metoda Dobrego Startu - kinezjologia edukacyjna P. Dennisona - metoda Affolter - metoda ruchu rozwijającego W. Sherbourne - zabawy paluszkowe wg M. Bogdanowicz - metoda Knillów |
Rozwijanie kompetencji społecznych | - rozwijanie dojrzałości społecznej - wyrabianie sprawności w samoobsłudze - wyrabianie umiejętności współpracy z innymi ludźmi - nauka pełnienia ról społecznych - pomoc w odnalezieniu się w warunkach integracji |
- socjoterapia - hipoterapia - dogoterapia - elementy dramy - metoda opowieści ruchowej J. C. Thulin |
Poprawa ogólnego stanu zdrowia oraz wyrabianie umiejętności funkcjonowania w życiu codziennym | - objęcie podopiecznych rehabilitacją leczniczą i opieką zdrowotną - w szczególnych przypadkach zapobieganie pogarszaniu się stanu zdrowia - nauczanie zachowań prozdrowotnych (przyjmowanie prawidłowej pozycji ciała, dbałość o higienę osobistą, racjonalne odżywianie) - wdrażanie do uczestnictwa w zajęciach rekreacyjnych i sportowych - dostosowanie działań opiekuńczych do potrzeb dzieci z wieloraką niepełnosprawnością (nauka i pomoc w przemieszczaniu się, podczas czynności fizjologicznych, spożywania pokarmów, ubierania i rozbierania się, ochrona przed niebezpieczeństwami) - obniżanie napięcia, stresu i emocji rodzin będących efektem trudnej sytuacji życiowej spowodowanej chorobą dziecka - zapewnienie transportu |
- kinezyterapia - fizjoterapia: * metoda NDT-Bobath, * metoda PNF * integracja sensoryczna, * nauczanie kierowane - fizykoterapia - hydroterapia - hipoterapia |
Rozwijanie kompetencji komunikacyjnej | - rozwijanie werbalnych i alternatywnych form komunikowania się | - psychostymulacyjna metoda rozwoju mowy i myślenia - systemowa terapia językowa - metoda J. Cieszyńskiej - metoda Dobrego Startu - metoda 18 struktur wyrazowych - piktogramy - Makaton - praca z wykorzystaniem komunikatorów |
Wdrażanie dzieci do zainteresowania otaczającym światem | - tworzenie warunków do rozbudzania kontaktów z kulturą, udział w rekreacji (w tym w turystyce i sporcie) | - biblioterapia - arteterapia - drama - metoda ośrodków pracy |
Usprawnianie procesu myślenia | - wyrabianie wrażliwości i sprawności w zakresie zmysłów oraz ich zintegrowanego funkcjonowania - usprawnianie wielozmysłowe - stymulacja czucia - wyrabianie koordynacji wzrokowo-słuchowo-czuciowo-ruchowej |
- metoda rozwijania percepcji wzrokowej wg Frostig - metoda J. Cieszyńskiej - integracja sensoryczna - metody zabawowe - zabawy i ćwiczenia z elementami muzyki |
Rozwijanie indywidualnych zainteresowań i uzdolnień, umożliwienie samorealizacji w tych dziedzinach | - rozwijanie ekspresji twórczej - usprawnianie grafomotoryczne i manualne - uwrażliwianie słuchowe i melodyczne - prowadzenie terapii zajęciowej |
- metoda rozwijania umiejętności grafomotorycznych wg Tymichowej - metoda malowania dziesięcioma palcami - techniki plastyczne - arteterapia - muzykoterapia |
Rozwój umiejętności współżycia w grupie | - prowadzenie sesji socjoterapeutycznych | - rozmowa kierowana - socjoterapia - metody relaksacyjne |
Pomoc dziecku w stawaniu się członkiem społeczności lokalnej | - wdrażanie podopiecznych i ich rodzin do uczestnictwa w imprezach lokalnych - współpraca z różnymi instytucjami i służbami spoza OREW np. z władzami, policjantem, księdzem, innymi szkołami, poradnią psychologiczno-pedagogiczną, innymi ośrodkami rehabilitacyjno-edukacyjnymi |
- spotkania z ciekawymi ludźmi - turnusy rehabilitacyjne |
Poprawa rozumienia i zaspokajania przez rodzinę potrzeb rozwojowych, psychicznych i społecznych dziecka |
- organizowanie warsztatów i poradnictwa psychopedagogicznego oraz rehabilitacyjnego dla rodzin - uzyskiwanie od rodziców informacji o upodobaniach oraz preferowanych przez dziecko formach aktywności - dostarczanie rodzicom niezbędnej wiedzy o dziecku oraz uwrażliwienie ich na potrzeby i możliwości dziecka - włączenie rodziców w proces diagnozy funkcjonalnej (tworzenie IPET-ów) -wspólne ustalanie z rodzicami kierunku działań realizowanych w ośrodku i w domu - wprowadzenie comiesięcznych „dni otwartych” dla rodziców i opiekunów osób niepełnosprawnych - wspieranie psychiczne oraz poradnictwo życiowe dla osób niepełnosprawnych intelektualnie i ich rodzin |
- wywiad kliniczny - rozmowa kierowana - wykład - warsztat - pogadanka - instruktaż |
Kształtowanie korzystnych postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych w środowisku lokalnym |
- popularyzowanie potencjalnych możliwości i prawa do godnego życia osób z upośledzeniem umysłowym poprzez organizowanie wystaw, uczestnictwo dzieci w imprezach wewnętrznych i zewnętrznych | - happening - pokazy - wystawy - uczestnictwo w Dniu Godności Osób Niepełnosprawnych |
- Formy pracy: zbiorowa (podział na grupy edukacyjno-terapeutyczne oraz zespoły wychowawczo-rewalidacyjne) oraz indywidualna.
- Powyższe cele (zaprezentowane w punkcie 4) są szczegółowo realizowane przez Zespół Terapeutyczny OREW, w skład którego wchodzą wychowawcy, nauczyciele- terapeuci, lekarz neurolog, lekarz rehabilitacji, psycholog, logopeda, pedagog oraz terapeuta zajęciowy. Na podstawie wczesnej wielospecjalistycznej diagnozy i orzeczenia z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz we współpracy z rodzicami opracowany jest roczny indywidualny program pracy z wychowankiem (IPET) dostosowany do jego możliwości i potrzeb. Zespół terapeutyczny dokonuje ewaluacji i modyfikacji programów raz na kwartał, ponawia diagnozę funkcjonalną, ocenia efekty prowadzonej terapii i dynamikę zmian w rozwoju psychofizycznym i społecznym dziecka. Indywidualny program rehabilitacyjno-terapeutyczny składa się z programu rehabilitacji, terapii pedagogicznej, terapii logopedycznej oraz terapii psychologicznej.
- Zarys programu rehabilitacji i fizjoterapii w OREW
- Cel główny: poprawa motoryki dużej i małej
- Metody: NDT- Bobath, PNF, nauczanie kierowane
- Program rehabilitacji obejmuje:
- Kinezyterapia miejscowa
- ćwiczenia bierne
- ćwiczenia czynno-bierne i wspomagane
- ćwiczenia czynne: kształtujące poszczególne sprawności, postawę ciała, rozluźniające, czynności życia codziennego
- ćwiczenia czynne w obciążeniu
- ćwiczenia czynne z oporem
- ćwiczenia izometryczne
- wyciągi
- ćwiczenia oddechowe
- ćwiczenia specjalne
- pionizacja i nauka poruszania się
- Kinezyterapia ogólna- ćwiczenia ogólnosprawniające
- zabiegi z zakresu fizykoterapii
- Światłolecznictwo
- laseroterapia
- leczenie z użyciem światła spolaryzowanego
- promieniowanie podczerwone
- Elektrolecznictwo
- galwanizacja
- jonoforeza
- prądy diadynamiczne
- elektrostymulacja
- prądy interferencyjne
- Magnetoterapia
- Ciepłolecznictwo- termo żele
- hydroterapia
- Masaż podwodny
- Masaż wirowy
- masaż
- Klasyczny częściowy i całkowity
- Wibracyjny
- hipoterapia
Jako jedna z form rehabilitacji wieloprofilowej. Uniwersalność tej metody polega na jednoczesnym oddziaływaniu ruchowym, sensorycznym, psychicznym i społecznym poprzez:- Kodowanie w mózgu prawidłowego wzorca ruchu miednicy podczas chodu
- Normalizację napięcia mięśniowego
- Doskonalenie równowagi, koordynacji, orientacji w przestrzeni, rozwijanie schematu własnego ciała, budowanie poczucia rytmu
- Stymulację i normalizację czucia powierzchniowego
- Zmniejszenie zaburzeń emocjonalnych
- Rozwijanie pozytywnych kontaktów społecznych
Do hipoterapii dziecko kwalifikowane jest przez lekarza neurologa i lekarza rehabilitacji.
- Kinezyterapia miejscowa
- Zarys programu terapii pedagogicznej w OREW
- Cel główny: stworzenie możliwości wszechstronnego rozwoju psychomotorycznego dziecka z wykorzystaniem jego potencjalnych zdolności
- Sfery objęte działaniami terapeutycznymi:
- sfera emocjonalno-społeczna
- sfera poznawcza
- sfera ruchowa
Realizacja celów szczegółowych powiązaniu z rozwijanymi umiejętnościami u dzieckaCele szczegółowe Rozwijane umiejętności- dziecko samodzielnie lub pomocą: Kształtowanie i doskonalenie czynności samoobsługowych - spożywa posiłki
- zachowuje bezpieczeństwo podczas spożywania posiłków
- posługuje się łyżką
- myje ręce i twarz
- ubiera się i rozbiera
- dobiera odzież do warunków pogodowych
- sygnalizuje potrzeby fizjologiczneWdrażanie do nawiązywania kontaktów społeczno-emocjonalnych - rozpoznaje, identyfikuje wybrane emocje
- nawiązuje kontakt z drugą osobąPobudzanie i rozwijanie zmysłów - odznacza się wrażliwością zmysłową Rozwijanie percepcji i pamięci wzrokowej - porównuje przedmioty
- grupuje przedmioty
- spostrzega globalnie
- liczy na konkretachRozwijanie percepcji, pamięci słuchowej i koordynacji słuchowo-ruchowej - rozróżnia dźwięki ze swojego otoczenia
- dłużej koncentruje się na sygnałach słuchowychKształtowanie orientacji przestrzennej - podejmuje próby kontroli nad własnymi ruchami
- rozumie pojęcia przestrzenneWspomaganie i rozwijanie motoryki dużej i małej - rozpoznaje elementy własnego ciała
- jest bardziej sprawny ruchowo
- jest bardziej rozluźniony
- manipuluje przedmiotami
- ma sprawniejsze ręceRozwój mowy i myślenia - komunikuje się w sposób werbalny lub pozawerbalny
- nazywa przedmioty z najbliższego otoczenia
- wykazuje umiejętność prostego wnioskowania
- wypowiada się w sposób spontaniczny
- Metody i techniki:
- metoda stymulacji polisensorycznej według pór roku
- programy aktywności Knillów
- Ruch Rozwijający w. Sherbourne
- metoda Dobrego Startu
- kinezjologia edukacyjna
- metoda malowania dziesięcioma palcami
- techniki plastyczne
- techniki relaksacyjne
- inne metody oparte na słowie, obserwacji i praktycznym działaniu
- Etapy pracy:
- diagnostyczna obserwacja dziecka
- zapoznanie się z dokumentacją medyczną
- rozmowa z rodzicem na temat zachowań dziecka
- określenie celów terapii
- zaplanowanie i wdrożenie terapii
- weryfikacja i ewaluacja celów terapeutycznych
- udział w sporządzaniu IPETów
- tworzenie miesięcznych, półrocznych i rocznych rozkładów materiałów w ramach realizacji działań edukacyjnowychowawczych oraz rewalidacyjnych
- Zarys programu terapii logopedycznej w OREW
- Cel główny: rozwijanie kompetencji komunikacyjnej w zakresie komunikacji werbalnej i alternatywnej, wychowanie językowe
- Sfery objęte działaniami terapeutycznymi:
- sfera społeczno-emocjonalna
- sfera poznawcza
- sfera motoryczna (usprawnianie motoryki małej)
Realizacja celów szczegółowych w powiązaniu z potencjalnymi umiejętnościami dzieckaCele szczegółowe Potencjalne umiejętności dziecka. Dziecko: Przywracanie mowy, która się nie wykształciła - rozumie znaczenie przedmiotów i zjawisk ze swojego otoczenia
- komunikuje się gestem i mimiką
- poddaje się biernym i czynnym ćwiczeniom artykulacyjnym
- podejmuje próby samodzielnej komunikacjiWyrównywanie opóźnień mowy - podejmuje komunikację spontaniczną
- poddaje się ćwiczeniom artykulacyjnym - poszerza swój słownik czynny i biernyLikwidowanie przyczyn i skutków pierwotnych oraz wtórnych , do których zalicza się zarówno pedagogiczne, jak i psychologiczne podłoże zaburzeń mowy - ma lepszą koordynację wzrokowo-ruchowo – słuchową
- dokonuje klasyfikacji przedmiotów
na materiale tematycznym
-wyodrębnia elementy wspólne i różnicujące na ilustracjach
- słuchowo rozróżnia znaczenia wyrazów o podobnym brzmieniu
- ma lepszą pamięć mechaniczną, symultaniczną i sekwencyjną
- porządkuje świat od strony lewej do prawej ( w zapisie)Nauka komunikacji pozawerbalnej - posługuje się gestami i mimiką podczas wydawania komunikatu
- posługuje się komunikatorami
- pokazuje wyuczone piktogramy
- stosuje wyuczone gesty MakatonaWyrabianie sprawności językowej, budowanie kompetencji językowej - swobodnie uczestniczy w rozmowie
- inicjuje i kończy kontakt interpersonalny
- opisuje ilustrację
- opowiada historię na dowolny temat
- powtarza zasłyszane zdanie lub frazę z odpowiednią intonacją
- wypowiada się wyrazami lub zdaniami
- czyta lub podejmuje takie próby
- pisze lub podejmuje takie próby
- liczy na konkretachUsprawnianie toru oddechowego - potrafi więcej wyrazów wypowiedzieć na wydechu
- podejmuje próby wydłużania swoich wypowiedzi
- recytuje wierszeDbałość o wyrazistość mowy - ma sprawniejszy aparat artykulacyjny (motorykę ust i języka)
- połyka ślinę podczas mówienia i jedzenia
- zamyka i otwiera usta stosownie do sytuacji społecznej i komunikacyjnej (mniej ślini się)
- sprawniej je
- właściwie odtwarza brzmienie wywoływanych głosek (najpierw w izolacji, potem sylabach, wyrazach i zdaniach)Rozwijanie kompetencji społecznej - inicjuje, podtrzymuje i kończy kontakt
- używa zwrotów grzecznościowych
- wyraża w sposób werbalny swoje emocje
- Metody i techniki:
- systemowa terapia językowa
- psychostymulacyjna metoda rozwoju mowy i myślenia
- ćwiczenia artykulacyjne
- ćwiczenia oddechowofonacyjne
- uwrażliwianie słuchowe
- nauka czytania „Kocham czytać” J. Cieszyńskiej
- metoda 18 struktur wyrazowych
- piktogramy
- Makaton
- komunikatory
- ćwiczenia grafomotoryczne wg Tymichowej
- program rozwoju percepcji wzrokowej wg Frostig
- masaże logopedyczne
- Etapy pracy:
- wywiad z rodzicami
- zapoznanie się z dokumentacją dziecka
- przeprowadzenie diagnozy logopedycznej
- sformułowanie celów terapii
- realizacja programu terapeutycznego
- ewaluacja efektów terapii
- omawianie wyników badań i pracy z rodzicami –instruktaż
- udzielanie wskazówek wychowawcom do ćwiczeń w zakresie korekcji mowy
- kierowanie dzieci na badania foniatryczne i ortodontyczne, audiologiczne
- Zarys programu terapii psychologicznej w OREW
- Cel główny: poprawa funkcjonowania dziecka w zakresie sfery percepcyjno-motorycznej oraz emocjonalno-społecznej. Dostarczanie podopiecznemu doświadczeń dostosowanych do jego możliwości i potrzeb rozwojowych
- Realizacja celów szczegółowych w powiązaniu z potencjalnymi umiejętnościami dziecka
Cele szczegółowe Umiejętności
Dziecko:Rozwijanie koncentracji - słucha poleceń
- wydłuża czas pracy podczas wykonywania ćwiczeń
- spokojnie wysłuchuje czytaną bajkę, opowiadanie
- spokojnie maluje, rysuje, lepiRozwijanie funkcji percepcyjno-motorycznych - dokonuje klasyfikacji przedmiotów
- dokonuje uogólnień i różnicuje elementy zbioru
- dokonuje analizy i syntezy na materiale tematycznym
- buduje wieże z klocków
- dobiera elementy i figury do kształtu
- podejmuje ćwiczenia grafomotoryczne
- zamalowuje kontury obrazków
- podejmuje próby posługiwania się nożyczkami
- ma wypracowany właściwy chwyt do manipulowania przedmiotamiProwokowanie dziecka do podjęcia własnej aktywności - rozpoznaje smaki
- rozpoznaje kolory
- doświadcza istnienia własnego ciała
- nawiązuje i kończy kontakt
- inicjuje zabawęRozwijanie umiejętności wyrażania własnych emocji - panuje nad negatywnymi przejawami emocji
- swobodnie wyraża pozytywne uczucia
- chętniej poddaje się ćwiczeniom i terapiomRozwijanie empatii - gestem lub słowem okazuje pozytywne uczucia
- niesie pomoc innym dzieciomBogacenie zasobu słownictwa - bierze udział w zabawach spontanicznych i kierowanych
- słucha bajekNauka komunikacji werbalnej i niewerbalnej - wykorzystuje gesty Makatona
- stosuje piktogramy
- posługuje się komunikatorami - Metody i techniki:
- stymulacja polisensoryczna kształcenie umiejętności rozpoznawania smaków i zapachów
- stymulacja systemu dotykowego
- doskonalenie czucia głębokiego dłoni, różnicującego i powierzchniowego
- stymulacja poznawcza
- ćwiczenia w zakresie świadomości ciała
- stymulacja rozwoju mowy
- ćwiczenia grafomotoryczne
- biblioterapia
- muzykoterapia
- arteterapia
- zabawy relaksacyjnoodprężające
- malowanie 10 palcami
- kinezjologia edukacyjna
- Ruch Rozwijający w. Sherbourne
- metoda Dobrego Startu
- Etapy pracy:
- przeprowadzenie diagnozy psychologicznej
- kwalifikacja dziecka do grupy terapeutycznej
- realizowanie programu terapii indywidualnej
- przeprowadzanie wywiadu klinicznego z rodzicami
- opracowanie opinii psychologicznej na temat stopnia upośledzenia i potencjalnych możliwości dziecka
- omówienie wyników badań i terapii z rodzicami i innymi terapeutami
- ewaluacja programu
- Założenia współpracy z rodzicami
Nawiązując współpracę z rodzicami (prawnymi opiekunami) zmierzamy do ujednolicenia oddziaływań rehabilitacyjno-wychowawczych domu i placówki w celu ułatwienia dziecku pokonywania trudności spowodowanych niepełnosprawnością i umożliwienia mu osiągnięcia dostępnego poziomu rozwoju.
Działania te zmierzają do:- uzyskiwania przez dziecko od rodziców informacji o upodobaniach oraz preferowanych przez dziecko formach aktywności
- dostarczania rodzicom niezbędnej wiedzy oraz uwrażliwienie ich na potrzeby i możliwości dziecka
- informowania rodziców o stosowanych metodach pracy oraz podejmowanych działaniach rehabilitacyjnych, wychowawczych, terapeutycznych, rewalidacyjnych i opiekuńczych względem dziecka
- informowania na bieżąco o przebiegu rozwoju dziecka, jego osiągnięciach, podejmowanych próbach, trudnościach i niepowodzeniach
- wspólnego ustalania z rodzicami kierunku i zakresu zadań realizowanych w Ośrodku i domu
- wspierania rodziców i poszczególnych członków rodziny w sytuacjach kryzysowych.